ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΛΗΣ

ΔΑΛ  dlefkad@gmail.com

ΘΕΜΑ: Διαχείριση διδακτέας - εξεταστέας ύλης της Χημείας Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών για το σχολικό έτος 2015 – 2016

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 49/06-10-2015 Δ.Σ) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω οδηγίες για τη διδασκαλία της Χημείας της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών για το σχολικό έτος 2015- 2016. 

ΧΗΜΕΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Γ΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Από το βιβλίο «Χημεία» Γ΄ Γενικού Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη κ. ά. έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος», 2015.

Κεφάλαιο 1. «ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ» (6 ώρες)

Να διδαχθούν:

Η §1.1. «Αριθμός οξείδωσης. Οξείδωση – Αναγωγή»

Κατά τη διδασκαλία της παραγράφου προτείνεται να δοθεί έμφαση  στον υπολογισμό του αριθμού οξείδωσης ενός στοιχείου σε μία χημική ένωση και στη διάκριση οξείδωσης – αναγωγής.

Από τις ασκήσεις – προβλήματα να διδαχθούν:  13, 14, 21, 22 και 29

Από την §1.2. «Κυριότερα οξειδωτικά – αναγωγικά. Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής»  να διδαχθούν μόνο:

·Ο ορισμός των οξειδωτικών και των αναγωγικών ουσιών.

·Η «ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΥ ΜΟΡΦΗΣ» (κείμενο μέσα στο πλαίσιο, σελ. 19).

·Από την υποενότητα «Παραδείγματα οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων», τα παραδείγματα:

1) Οξείδωση ΝΗ₃ από CuO,
4) Οξείδωση CO από KMnO₄ παρουσία H₂SO₄ και
5) Οξείδωση FeCl₂ από K₂Cr₂O₇ παρουσία HCl

Κατά τη διδασκαλία της παραγράφου 1.2. προτείνεται:

Να δοθεί έμφαση στο χαρακτηρισμό των χημικών ουσιών ως οξειδωτικών και αναγωγικών.

Να γίνει εξάσκηση των μαθητών στη συμπλήρωση χημικών εξισώσεων αντιδράσεων οξειδοαναγωγής με τη μέθοδο της μεταβολής του αριθμού οξείδωσης. Δεν απαιτείται από τους μαθητές η γνώση των προϊόντων με βάση τον πίνακα των οξειδωτικών και αναγωγικών ουσιών, ΕΚΤΟΣ αυτών που περιλαμβάνονται στα παραδείγματα: 1) Οξείδωση ΝΗ₃ από CuO, 4) Οξείδωση CO από KMnO₄ παρουσία H₂SO₄ και 5) Οξείδωση FeCl₂ από K₂Cr₂O₇ παρουσία HCl.

Να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην οξειδωτική δράση των όξινων διαλυμάτων KMnO₄ και του K₂Cr₂O₇, καθώς είναι προαπαιτούμενα για το κεφάλαιο 7 (Οργανική Χημεία).

 Προτείνεται, επίσης, για εξάσκηση των μαθητών, να γίνουν και τα εξής παραδείγματα:

• CO + K₂Cr₂O₇  + H₂SO₄→
• FeSO₄ + K₂Cr₂O₇  + H₂SO₄→
• FeSO₄ + KMnO₄ + H₂SO₄→
• CH₃CH₂OH+ KMnO₄ + H₂SO₄→ CH₃COOH
• CH₃CH₂OH+ K₂Cr₂O₇ + H₂SO₄→ CH₃CHO
• CH₃CH₂OH + K₂Cr₂O₇ + H₂SO₄→ CH₃COOH
• CH₃CHO + KMnO₄ + H₂SO₄→
• CH₃CHO + K₂Cr₂O₇+ H₂SO₄→
• 2-προπανόλη + KMnO₄ + H₂SO₄→
• 2-προπανόλη + K₂Cr₂O₇ + H₂SO₄→

Από τις ασκήσεις –προβλήματα να διδαχθούν:  16, 18, 19, 20, 23, 24, 25, 26, 27, 28, και 31. Επίσης, οι 39, 42, 43, και 56 αρκεί να δίνονται τα προϊόντα των αντιδράσεων όταν δεν αναφέρονται στην εκφώνηση.

Κεφάλαιο 2. «ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ» (1 ώρα)

Να διδαχθεί η §2.1. «Μεταβολή ενέργειας κατά τις χημικές μεταβολές. Ενδόθερμες-εξώθερμες αντιδράσεις Θερμότητα αντίδρασης – ενθαλπία», από την αρχή μέχρι την υποενότητα «Ενθαλπία αντίδρασης – ΔΗ» (σελ. 46).

Κατά τη διδασκαλία της παραγράφου προτείνεται να δοθεί έμφαση στην ταξινόμηση των χημικών αντιδράσεων σε ενδόθερμες και εξώθερμες και στη σύνδεση των μεταβολών της ενθαλπίας με τις εξώθερμες και ενδόθερμες αντιδράσεις.

Οι θερμοχημικές εξισώσεις μπορούν να διδαχθούν ως τρόπος αναπαράστασης των ενδόθερμων και εξώθερμων αντιδράσεων.

Οι στοιχειομετρικοί υπολογισμοί με βάση τη μεταβολή ενθαλπίας και τις θερμοχημικές εξισώσεις είναι εκτός ύλης.

Από τις ασκήσεις –προβλήματα να διδαχθούν:   11α, 11β, και 12α.

Κεφάλαιο 3. «ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ» (3 ώρες)

Να διδαχθεί η  §3.1. «Γενικά για τη χημική κινητική και τη χημική αντίδραση - Ταχύτητα αντίδρασης», από την αρχή  μέχρι και το 1ο Παράδειγμα με την Εφαρμογή του (σελ.75).

Το περιεχόμενο της παραγράφου αυτής είναι προαπαιτούμενο για το κεφάλαιο 4 (Χημική Ισορροπία).

Προτείνεται να δοθεί έμφαση στην εφαρμογή του ορισμού της μέσης  ταχύτητας και στην εξαγωγή ποιοτικών πληροφοριών για την ταχύτητα και την πορεία της αντίδρασης από διαγράμματα συγκέντρωσης – χρόνου.

Από τις ασκήσεις –προβλήματα να διδαχθούν:   22, 23, 24, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 32 και 33.

Κεφάλαιο 4. «ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» (12 ώρες)

Να διδαχθεί η ύλη από τη σελ. 103 μέχρι την υποενότητα «Κινητική απόδειξη του νόμου χημικής ισορροπίας» στη σελ. 112.

Κατά τη διδασκαλία της §4.1 προτείνεται να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στα χαρακτηριστικά της χημικής ισορροπίας και σε υπολογισμούς που συνδέουν την τιμή της απόδοσης μιας αντίδρασης με τις ποσότητες των αντιδρώντων και των προϊόντων της.

Από τις ασκήσεις –προβλήματα να διδαχθούν:   10, 11, 12, 13, 14, 15 και 16.

Κατά τη διδασκαλία της §4.2 προτείνεται να δοθεί έμφαση στον τρόπο που επηρεάζουν τη θέση μιας χημικής ισορροπίας οι παράγοντες (συντελεστές) της χημικής ισορροπίας με βάση την αρχή Le Chatelier.

Από τις ασκήσεις –προβλήματα να διδαχθούν:   20, 21, 22, 23, 24, 25 και 26.

Κατά τη διδασκαλία της §4.3 προτείνεται να δοθεί βάρος στην επίλυση προβλημάτων στα οποία συνδέονται μερικά από τα ακόλουθα μεγέθη: η απόδοση αντίδρασης, η σταθερά ισορροπίας (K_C), οι ποσότητες των αντιδρώντων ή προϊόντων και ο όγκος του δοχείου αντίδρασης.

Να διδαχθούν τα παραδείγματα: 4.4, 4.5, 4,6, 4.9, 4.10 και 4.11.

Από τις ασκήσεις –προβλήματα να διδαχθούν:   27, 28, 29, 31, 32, 33, 34, 36, 37, 39, 41, 42, 44, 50 και 51.

Κεφάλαιο 5. «ΟΞΕΑ – ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΟΝΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» ( 20 ώρες)

ΕKTΟΣ ΑΠΟ:

• Την υποενότητα «Ισχύς οξέων – βάσεων και μοριακή δομή» της § 5.2.  «Ιοντισμός οξέων – βάσεων» και
• Την § 5.7.  «Γινόμενο διαλυτότητας».

Κεφάλαιο 6. «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ & ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ» (10 ώρες)

ΕKTΟΣ ΑΠΟ:

• Την υποενότητα «Ηλεκτροσυγγένεια» της § 6.4.  «Μεταβολή ορισμένων περιοδικών ιδιοτήτων» και
• Την § 6.5.  «Ηλεκτρονιακοί τύποι - Σχήματα μορίων».

Κεφάλαιο 7. «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ» (14 ώρες)

ΕKTΟΣ ΑΠΟ:

• Την υποενότητα «Επαγωγικό φαινόμενο» της § 7.1.   «Δομή οργανικών ενώσεων - Διπλός και τριπλός δεσμός - Επαγωγικό φαινόμενο»,
• Την § 7.2.   «Στερεοϊσομέρεια (εναντιοστερεομέρεια και διαστερεομέρεια)»,
• Τις υποενότητες «Η αρωματική υποκατάσταση» (στις σελ. 285-286) και «Μερικοί μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων» (σελ. 294-300) της § 7.3. «Κατηγορίες οργανικών αντιδράσεων και μερικοί μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων»,
• Την υποενότητα «Οργανικές συνθέσεις» της § 7.4.  «Οργανικές συνθέσεις –Διακρίσεις»,  με εξαίρεση την αλογονοφορμική αντίδραση που θα διδαχθεί.

OΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ

. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Α)

1.                  Είναι σωστοί ή λανθασμένοι οι παρακάτω ισχυρισμοί;

Α) Όταν ένα στοιχείο δέχεται ηλεκτρόνια ανάγεται.                                                              

Β) Οξείδωση στοιχείου είναι η αλγεβρική αύξηση του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου.                                                                                                                                                  

Γ) Στην αντίδραση 2 Fe + O₂ ® 2 FeO ο σίδηρος είναι το αναγωγικό μέσο.                        

Δ) Όταν μια χημική ένωση περιέχει ένα στοιχείο με το μικρότερο αριθμό οξείδωσης του , τότε αυτή μπορεί να δράσει σαν οξειδωτικό μέσο.                                                                    

Ε) Οξειδωτικό σώμα είναι αυτό που μπορεί να οξειδωθεί.                                                    

2.                  Να χαρακτηρίσετε τα παρακάτω σώματα οξειδωτικά ή αναγωγικά και να γράψετε το κύριο προϊόν αναγωγής  ή οξείδωσης στο οποίο μετατρέπονται.

	ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ	ΑΝΑΓΩΓΙΚΑ
ΗΝΟ2
Η2S
Cl2
MnO2
ΝΗ3
ΚMnO4
Na2SO3
SO2
Η2Ο2

3.                  Να αποδώσετε με πλήρεις χημικές εξισώσεις τα εξής χημικά φαινόμενα.

Α) Προσβολή ψευδαργύρου από πυκνό θερμό διάλυμα θειικού οξέος.

Β) Αναγωγή τριοξειδίου του σιδήρου από μονοξείδιο του άνθρακα.

Γ) Ανάμειξη διαλυμάτων υδροχλωρικού οξέος και υπερμαγγανικού καλίου.

Δ) Οξείδωση χλωριούχου σιδήρου (ΙΙ) από όξινο με υδροχλωρικό οξύ διάλυμα διχρωμικού καλίου.

Ε) Οξείδωση φωσφόρο από πυκνό και θερμό διάλυμα θειικού οξέος.

4.                  Περίσσεια πυκνού διαλύματος νιτρικού οξέος (ΗΝΟ₃) επιδρά σε σίδηρο (Fe).  Αν από την  αντίδραση παράχθηκαν 6,72 L  NO₂ σε stp  να βρεθεί η μάζα του σιδήρου που αντέδρασε. (Δίνεται: Ar(Fe)=56)

5,6g

5.                  Πόσα g Fe  αντέδρασαν με περίσσεια πυκνού θειικού οξέος (Η₂SO₄), αν είναι γνωστό ότι από την αντίδραση ελευθερώθηκαν 6,72 L  αερίου μετρημένα σε stp; (Δίνεται: Ar(Fe)=56)

11,2 g

6.                  Δείγμα Zn  μάζας 10 g  περιέχει 35% κατά βάρος αδρανείς σε οξέα προσμίξεις. Στο δείγμα επιδρά περίσσεια πυκνού διαλύματος νιτρικού οξέος (ΗΝΟ₃). Να υπολογισθεί ο όγκος του αερίου που θα παραχθεί σε stp.

4,48 L

7.                  Ποιος όγκος αερίου μετρημένος σε stp  θα παραχθεί από την επίδραση 24 mL διαλύματος KΜnO₄ συγκέντρωσης 0,02Μ, οξινισμένου με θειικό οξύ, σε περίσσεια διαλύματος H₂O₂ (υπεροξειδίου του υδρογόνου).

                    (Εξετάσεις 1975)                             26,88 mL

8.                  Σε 100 mL  διαλύματος KΜnO₄ 0,1Μ προστίθεται θειικό οξύ και 7,45 g KCl. Να υπολογισθεί όγκος του αερίου που θα ελευθερωθεί μετρημένος σε stp.

0,56 L

9.                  Πόσα g  διαλύματος HCl περιεκτικότητας 7,3%(w/w) απαιτούνται για να αντιδράσουν πλήρως με 200mL διαλύματος K₂Cr₂O₇ συγκέντρωσης 0,2Μ;

280g

ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Β)

Ερωτήσεις

1.                  Δεδομένου ότι το χλώριο απαντά με αριθμούς οξείδωσης –1, +1, +3, +5 και +7, να κατατάξετε τις παρακάτω ενώσεις του σε οξειδωτικές (Ο), αναγωγικές (Α) και επαμφοτερίζουσες ανάλογα με τις συνθήκες (Ε).

ΚClO₃……,  KClO₄……, HCl……,  HClO₂……, NaCl……

2.                  Ποιες από τις παρακάτω χημικές εξισώσεις αναφέρονται σε οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις;

1)      Διάσπαση οξειδίου του υδραργύρου σε υδράργυρο και οξυγόνο.

2)      Διάσπαση ανθρακικού ασβεστίου σε οξείδιο του ασβεστίου και διοξείδιο του άνθρακα.

3)      Cl₂  +  2 KI  ®  I₂  +  2 KCl

4)      H⁺  +  OH^-  ® H₂O

5)      Na  +  H₂O  ®  NaOH  +  ½ H₂.

6)      NaOH  +  HF  ®  NaF   +  H₂O

7)      2 NH₃  ®  N₂  +  3 H₂

3.                  Να βρείτε τον Α.Ο. του άνθρακα στις παρακάτω οργανικές ενώσεις:

CH₄:…..,  CH₃Cl:……,  CHCl₃:…….,  CH₃CH₂CH₃:……

CH₃OH:….., CH₂=CHCH₃:…….

4.                  Nα υπολογίσετε τους Α.Ο. των στοιχείων που σημειώνονται με έντονη γραφή:

CH=O:……,  CO₂:……, SO₄^2-:……,  K₂Cr₂O₇:…..Ca₃(PO₄)₂:……. NaH:……,  HPO₄^2-:…….,  H₂O₂:…………,  H₄P₂O₇:………, ClO₄^-:……

5.                  Σε ποιες από τις ακόλουθες αντιδράσεις το υδρογόνο δρα οξειδωτικά  και γιατί;

Α) H₂  +  Cl₂  ®  2 HCl

B) H₂  +  C₂H₄  ®  C₂H₆

Γ) H₂  +  2 Na  ® 2 NaH                                                                                (Π.Δ.Χημείας 1988)

6.                  Μοριακό ιώδιο αντιδρά με υδατικό διάλυμα θειοθειικού νατρίου σύμφωνα με την εξίσωση:  I₂  +  2 Na₂S₂O₃  ®  2 NaI  +  Na₂S₄O₆ .

Α) Ποιος είναι ο αριθμός οξείδωσης του θείου στο ιόν S₂O₃^2- και ποιος στο ιόν  S₄O₆^2- ;

B) Τι μπορεί να σημαίνει μη ακέραιος αριθμός οξείδωσης;

(Π.Δ.Χημείας 1989)

7.                  Ποιο από τα ακόλουθα δεν μπορεί να δράσει σαν οξειδωτικό;

Α) MnO₄^-,   B) S,  Γ) Ι^-,  Δ) ΝΟ₃^-                                                                    (Π.Δ.Χημείας 1992)

8.                  Σε ποια από τις ακόλουθες αντιδράσεις γίνεται οξείδωση του βαναδίου;

Α) [V(CO)₆]^-1  ®  V  +  6 CO

B) VCl₅  +  6 H₂O  ®  [VO₂(H₂O)₄]+  +  5 HCl

Γ) V₂O₅  +  H₂O  ®  2 HVO₃

Δ) 5 V₂O₅  +  5 OH^-  ®  [HV₁₀O₂₈]^5-  +  3 H₂O

E) V₂O₃  +  6 HCl  ®  2 VCl₃  +  3 H₂O                                                       (Π.Δ.Χημείας  1993)

9.                  Να συμπληρωθούν οι ακόλουθες αντιδράσεις οξειδοαναγωγής:

Α) Fe²⁺  +  Br₂  ó  Fe³⁺  +  Br^-

B) Ag  + NO₃^-  +  H⁺  ó  Ag⁺  +  NO  +  H₂O

Γ)  MnO₄^-  +  SO₂  +  H₂O  ó  Mn²⁺  +  SO₄^2-  +  H⁺ .

Ποια είναι η επίδραση της αύξησης του pH  στις προηγούμενες ισορροπίες;

                                                                                                                        (Π.Δ.Χημείας 1988)

10.              Γράψτε πλήρεις εξισώσεις για τις ακόλουθες αντιδράσεις:

Α) Διάλυμα ιωδιούχου καλίου προστίθεται σε οξινισμένο με θειικό οξύ διάλυμα διχρωμικού καλίου.

Β) Διάλυμα υδροξειδίου του νατρίου προστίθεται σε διάλυμα χλωριούχου αμμωνίου.

Γ) Στερεό χλωρικό κάλιο θερμαίνεται παρουσία διοξειδίου του μαγγανίου σαν καταλύτη.

Δ) Τριοξείδιο του θείου προστίθεται σε περίσσεια νερού.

Ε) Πυκνό διάλυμα αμμωνίας προστίθεται σε διάλυμα θειικού χαλκού (ΙΙ).

Στ) Διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου οξυνισμένο με θειικό οξύ προστίθεται σε διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου.                                                                  (Π.Δ.Χημείας 1990)

11.              Τοποθετείστε τα σώματα H₂S, H₂O₂, H₂O, O₂, S, SO₂, SO₃ στα κατάλληλα διάστικτα , έτσι ώστε να σχηματισθούν δύο πλήρεις οξειδοαναγωγικές εξισώσεις.

…………………..  +  ……………….  ®  ……………  +  ……………….

…………………..  +  ……………….  ®  …………….

Διάφορα στοιχειομετρικά προβλήματα

12.              2000 mL διαλύματος θειικού σιδήρου (ΙΙ) (FeSO₄), απαιτούν για πλήρη οξείδωση 400 mL διαλύματος υπερμαγγανικού καλίου (ΚMnΟ₄) οξινισμένου με θειικό οξύ , συγκέντρωσης 0,5Μ. Να βρεθεί η %(w/v) περιεκτικότητα του διαλύματος FeSO₄. (Δίνεται η σχετική μοριακή μάζα του FeSO₄ ίση με 152).

7,6%

13.              Πόσα mL διαλύματος Η₂Ο₂ περιεκτικότητας 20% (w/v) μπορούν να οξειδωθούν από 500 mL διαλύματος KMnO₄ οξινισμένου με θειικό οξύ, που περιέχει 11,9 g ιόντος MnO₄^- ανά λίτρο διαλύματος;

21,25 mL

14.              V₁ L διαλύματος Η₂Ο₂ 3,4%(w/v) αντιδρούν πλήρως με V₂ L διαλύματος K₂Cr₂O₇ 0,5M, οξινισμένου με θειικό οξύ (H₂SO₄). Να υπολογισθεί η σχέση V₁:V₂.

15:10

15.              Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναμιχθούν διαλύματα υδρόθειου (H₂S) 0,2Μ   και χλωρίου (Cl₂) 0,05 Μ, για να αντιδράσουν πλήρως μεταξύ τους;

1:4

16.              Ορισμένη ποσότητα διαλύματος Η₂Ο₂ (Α), όταν αντιδρά με περίσσεια όξινου (με ΗCl) διαλύματος KMnO₄ ελευθερώνουν 4,48 L O₂ μετρημένων σε stp. Πόσα g Ν₂ θα παραχθούν από την αντίδραση ίδιας ποσότητας του διαλύματος  (Α) με περίσσεια αμμωνίας (ΝΗ₃);

1,86g

17.              200 mL  διαλύματος Η₂S 0,05Μ αραιώνονται με νερό μέχρις τελικού όγκου 1 λίτρου. Σε 80 mL  από το αραιωμένο διάλυμα προστίθεται διάλυμα ΗCl  και 0,0588 g K₂Cr₂O₇.  Να υπολογισθεί το βάρος του άλατος του χρωμίου που θα παραχθεί.

0,0634 g

18.              Ορισμένη ποσότητα H₂S χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη. Το ένα μέρος (Α) αντιδρά πλήρως με 40 mL διαλύματος K₂Cr₂O7 περιεκτικότητας 29,4% (w/w) και πυκνότητας 1,25 g/mL. Στο άλλο (Β) προσθέτουμε 6,5 g FeCl₃. Ζητούνται: α)  αρχική μάζα του H₂S. Β) Το διάλυμα (Β) μετά από την αντίδρασή του με τον FeCl₃  θα εμφανίζει οξειδωτικό ή αναγωγικό χαρακτήρα;

  10,2 g- αναγωγικό

19.              Ορισμένη ποσότητα χαλκού διαλύεται πλήρως σε πυκνό διάλυμα ΗΝΟ₃ και το παραγόμενο ΝΟ₂ διοχετεύεται σε δοχείο όγκου 2 L  σε θερμοκρασία 27 ^οC, οπότε ασκεί πίεση 80/76 atm. Να υπολογισθεί ο όγκος του αέρα , μετρημένος σε stp, που θα απαιτηθεί για την πλήρη οξείδωση της ίδιας ποσότητας του χαλκού προς Cu₂O. Δίνονται: Σύσταση του αέρα σε οξυγόνο 20%(v/v) και R=0,082 L.atm.mol^-1.K^-1 .

1,198 L

Ασκήσεις με άγνωστο το τελικό προϊόν

20.              0,1 mol  μετάλλου Μ διαλύονται  σε περίσσεια  πυκνού νιτρικού οξέος (ΗΝΟ₃), οπότε ελευθερώνονται 6,72 L  αερίου μετρημένα σε stp. Να βρεθεί ο αριθμός οξείδωσης του μετάλλου στο αλάτι που παρήχθη.

       3

21.              Μέταλλο Μ απαντάει με αριθμούς οξείδωσης +α και +3 (α<3). Όταν αντιδρούν 0,2 mol  του Μ με περίσσεια πυκνού διαλύματος νιτρικού οξέος παράγονται 48,4 g νιτρικού άλατος του Μ. Σε ίδια ποσότητα του μετάλλου Μ όταν επιδράσει περίσσεια υδροχλωρικού οξέος παράγονται 25,4 g  χλωριούχου άλατος του Μ. Ζητούνται:

Α) Η σχετική ατομική μάζα του μετάλλου Μ.

Β) Ο αριθμός οξείδωσης α.

                                                                                                                                                56,  2

Διαδοχικές αντιδράσεις

22.              100 mL διαλύματος HCl 40% (w/w) και πυκνότητας 1,2 g/mL προστίθενται σε 400 mL  διαλύματος HCl περιεκτικότητας 10% (w/v) σε HCl. Αν στο μείγμα προστεθεί περίσσεια διαλύματος KΜnO₄ να υπολογισθεί η ποσότητα του H₂S που μπορεί να οξειδωθεί από το αέριο που παράγεται.

25,6g

23.              50 mL  διαλύματος HCl πυκνότητας 1,2g/mL  και περιεκτικότητας 5%(w/w) προστίθενται σε 400 ml  διαλύματος διχρωμικού καλίου (K₂Cr₂O₇) συγκέντρωσης 0,05Μ. Το παραγόμενο αέριο δεσμεύεται ποσοτικά αι αναμειγνύεται με 500 mL αερίου υδρόθειου (H₂S) μετρημένα σε πίεση κανονική (1 atm)  και θερμοκρασία 27 ^oC . Να υπολογισθεί η μάζα του θείου που θα παραχθεί από την δεύτερη αντίδραση.

0,56g

24.              8,4 g μετάλλου Μ που εμφανίζεται με αριθμούς οξείδωσης +2 και +3 διαλύεται πλήρως σε περίσσεια διαλύματος HCl  και το διάλυμα του δισθενούς άλατος που σχηματίζεται απαιτεί για πλήρη αντίδραση , 20 mL διαλύματος K₂Cr₂O₇ περιεκτικότητας 29,4 %(w/w) και πυκνότητας 1,25 g/mL. Να βρεθεί η σχετική ατομική μάζα του μετάλλου Μ.

56

25.              χ γραμμάρια υπεροξειδίου του υδρογόνου όταν αντιδρούν με περίσσεια όξινου με  υδροχλωρικό οξύ διάλυμα K₂Cr₂O₇ ελευθερώνουν 5,6 L  οξυγόνου μετρημένα σε stp.  Ίδια ποσότητα υπεροξειδίου του υδρογόνου όταν αντιδρά με περίσσεια αμμωνίας πόσο όγκο αερίου θα ελευθερώσει μετρημένο σε stp;

5,6/3 L

26.              Σε 0,1 mol  μετάλλου Μ που εμφανίζεται με αριθμούς οξείδωσης +2 και +4, επιδρά περίσσεια διαλύματος υδροχλωρικού οξέος (HCl) και στη συνέχεια διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO₄), το οποίο μετατρέπει όλη τη ποσότητα του παραχθέντος άλατος του Μ σε νέο αλάτι. Αν η μάζα του νέου άλατος που σχηματίσθηκε ήταν 26,1g, να υπολογισθεί η σχετική ατομική μάζα του μετάλλου Μ.

119

Αντιδράσεις μειγμάτων

27.              Δείγμα μη καθαρού σιδήρου βάρους 2,2 g διαλύεται μέσα σε  διάλυμα HCl  οπότε εκλύεται αέριο Η₂ όγκου 940 mL  σε πίεση 0,987 atm και θερμοκρασία 27 ^οC.

Α) Ποιο είναι το βάρος του ΗCl  που παίρνει μέρος στην αντίδραση;

Β) Ποιο είναι το % ποσοστό των αδιάλυτων  ουσιών στο δείγμα;

                                                                      (Εξετάσεις 1973)                       2,75g,   4,09%

28.              Σε 17,3 g  κράματος (Ag – Zn)  επιδρά περίσσεια υδροχλωρικού οξέος (HCl), οπότε παράγονται 2,24 L  αερίου μετρημένα σε stp. Να υπολογισθούν οι μάζες των συστατικών του κράματος.  (Δίνονται: Ar (Ag)=108, Ar(Zn)=65)

10,8g,  6,5g

29.              Σε 11 g  κράματος Fe-Ag επιδρά περίσσεια διαλύματος υδροχλωρικού οξέος (HCl), οπότε παράγονται 2,24 L  αερίου μετρημένα σε stp. Να προσδιορισθεί η κατά βάρος σύσταση του μείγματος. (Δίνονται: Ar (Ag)=108, Ar(Fe)=56)

5,4g-5,6g

30.              Μείγμα Ag-Zn περιέχει τα συστατικά του με αναλογία μορίων 1:2 αντίστοιχα. Στο μείγμα επιδρά περίσσεια πυκνού διαλύματος νιτρικού οξέος, οπότε ελευθερώνονται 11,2 L  αερίου μετρημένα σε stp. Να βρεθεί η μάζα του μείγματος των δύο μετάλλων. (Δίνονται: Ar (Ag)=108, Ar(Zn)=65)

23,8g

31.              Μείγμα Cu και Zn  συνολικής μάζας 57,9g  κατεργάζεται με περίσσεια αραιού νιτρικού οξέος, οπότε παράγεται αέριο όγκου α. Κατά την αντίδραση 19,5 g Zn  με περίσσεια πυκνού και θερμού διαλύματος θειικού οξέος  παράγεται αέριο όγκου α/2 . Ζητείται η κατά βάρος σύσταση του μείγματος. Όλοι οι όγκοι των αερίων μετρήθηκαν σε ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας.

25,4g – 32,5 g

32.              Κράμα Cu-Fe  που περιέχει τα συστατικά του με αναλογία mol  1:2 αντίστοιχα, βυθίζεται σε περίσσεια υδροχλωρικού οξέος (ΗCl). Αν συνολικά παράχθηκαν 0,2mol  αερίου να βρεθεί η μάζα του Cu  στο κράμα.

6,35 g

33.              Ισομοριακό μείγμα άνθρακα και θείου έχει μάζα 4,4 g. Στο μείγμα επιδρά περίσσεια πυκνού διαλύματος νιτρικού οξέος. Να υπολογισθεί ο όγκος του διοξειδίου του αζώτου που θα παραχθεί μετρημένος σε stp.

22,4L

Προσδιορισμός χημικών εξισώσεων

34.              Με πλήρη αναγωγή 1,16 γραμμαρίων κάποιου οξειδίου του σιδήρου FexOy από υδρογόνο, παίρνουμε 0,015 mol  από μεταλλικό σίδηρο. Να γραφεί η χημική εξίσωση της αντίδρασης που γίνεται.

(Εξετάσεις 1971)                     Fe₃O₄  +  4 H₂  ®  3 Fe  +  4 H₂O

35.              Σε Ψευδάργυρο επιδρά περίσσεια αραιού διαλύματος ΗΝΟ₃, οπότε παράγονται μεταξύ των άλλων προϊόντων και τα οξείδια Ν₂Ο  και ΝΟ με αναλογία μαζών 11:5 αντίστοιχα. Να γραφεί η χημική εξίσωση που περιγράφει την ανωτέρω αντίδραση.

     

15Zn  +  38 HNO₃  ®  3 N₂O  +  2 NO  +  15 Zn(NO₃)₂  +  19 H₂O